Н.Назарбаев: «Халы??а жаппай ?аза? тілін ?йретсек, бір ел боламыз»

Кеше Мемлекет басшысы Н?рс?лтан Назарбаев ?зіні? Алматыда?ы резиденциясында ?дебиет ж?не ?нер ?айраткерлеріне президенттік ж?не мемлекеттік стипендияларды тапсырды.

Р?сімге Мемлекеттік сыйлы?ты? лауреаттары, жазушылар, а?ындар, артистер, суретшілер, музыканттар, ?аза?станны? м?дениетіне е?бек сі?ірген ?айраткерлер ?атысты.

Мемлекет басшысы шы?армашыл ж?не м?дениет интеллигенция ?кілдерін стипендия?а ие болуларымен ??тты?тай отырып, стипендиаттар ??рамы ?о?амны? к?п ?лтты ??рылымын к?рсететінін атап ?тті, деп хабарлады ?Р Президентіні? баспас?з ?ызметі.

—  Мен ?рдайым бізді? ?о?амда м?дениетті дамыту мен жо?ары руханилы?ты ны?айту м?селесін экономикалы? ?су ж?не халы?ты? ?л-ау?атын арттыру т?різді ма?ызды деп санап келдім ж?не солай деп санаймын. Т?уелсіздік жылдары ішінде мемлекет м?дениетті дамыту?а жете м?н берді. 2012 жылы мемлекетті? м?дениет саласына б?лген ?аржысы 35,5 миллиард те?геден асып отыр, — деді ?аза?стан Президенті.

Мемлекет басшысы еліміз ?з дамуыны? жа?а кезе?іне ?адам бас?анына то?талды.

— «?аза?стан-2030» Стратегиясыны? басты ма?саттарын мерзімінен б?рын іске асырып, біз 2050 жыл?а дейінгі жа?а Стратегияны ?абылдады?. Б?л ?андай да бір ?иял немесе мемлекеттік жоспар емес, біз ?аза?станды?тарды? болаша? ?рпа?ына жол к?рсеттік ж?не ?аза?стан ж?ретін ба?ытты ай?ындады?. Оны іске асыру бізге осы ж?зжылды?та е? ?ар?ынды ?лтты? бірі ретінде ны?аюымыз?а м?мкіндік береді. Ж?зжылды?ты? ортасында ?аза?стан ?аламшарда?ы е? дамы?ан отыз елді? ?атарына кіруді ма?сат етіп отыр. Б?л тек экономиканы дамыту?а ?ана емес, сондай-а? м?дениетке, білімге де ?атысты, — деді Мемлекет басшысы.
Н?рс?лтан Назарбаев «?аза?стан-2050» Стратегиясында д?ниеге к?з?арас пен ??ндылы?тар да?дарысыны? жа?анды? сын-?атерлерін к?рсетіп бергенін атап ?тті. Сонды?тан б?гінде жалпы?аза?станды? бейбітшілік пен келісім ??ндылы?тарын ны?айтуда м?дениетті? р?лі мен м?нін жа?аша ??ыну ма?ызды.

— ?аза?станды? м?дениет жа?анды? м?дени м?раны? ажырамас б?лігіне айналу?а тиіс. Ол ?лемдегі т?рлі халы?тарды? м?дени ??ндылы?тарын ?абылдау ж?йесінде на?ты танылуы тиіс. Б?л ?азіргі заман?ы ?нер т?рлеріне — музыка, театр, кино, ?дебиет, сурет ?нері, т.б. ?атысты. ?аза?станды? м?дениет ?лемге таныл?ан, мысалы, ?ытайлы?, ресейлік, жапонды?, кореялы? ж?не ?зге м?дениеттердей болуы тиіс. ??гіме ?лемге е? танымал 30 м?дениетті? ?атарына кірудегі стратегиялы? ма?сат туралы болып отыр. Осы орайда, ?аза??а ?атысты ж?не жалпы?аза?станды? м?дени м?раны жа?анды? де?гейде таратуды? тетіктерін ойластыру ма?ызды. Б?л ?шін а?паратты ал?а жылжытуды? жа?а технологиясын іске ?осу ?ажет. Б??ан келешекте ?тетін ЭКСПО-2017 халы?аралы? к?рмесі, сондай-а? ?лемдік ау?ымда?ы ?зге де іс-шаралар мен форумдар тамаша м?мкіндік береді. М?дениет ж?не а?парат министрлігіні? алдына осы м?селені пысы?тау міндетін ?оямын, — деді Мемлекет басшысы.

Н?рс?лтан Назарбаев ?аза?станды? м?дениет елімізді? барлы? азаматтары ?шін патриотты?ты? ?зегі болуы ?ажеттігін атап к?рсетті.

— Б?гінде шы?армаларын ?аза? тілінде жазатын ?азіргі жазушыларды ?аза?станда орыс тілді о?ырман аз біледі. Б?лкім, аударма саласын дамыту туралы ойластыру ?ажет болар. Отанды? авторларды? туындылары ?аза?станды?тарды? ма?танышына айналу?а тиіс. Мен б?дан б?рын да ??іраралы? м?дениет алмасу туралы айт?анмын. Биылдан бастап елімізді? ??ірлері арасында м?дениет к?ндері т?ра?ты ?ткізілуі тиіс. ?аза?станды? м?дениет пен ?нердегі патриотты?, е? алдымен, бізді? ?о?амда болып жат?ан ?лы тарихи о?и?аларды? ?згерістерінен к?рініс табуы керек, — деді ?аза?стан Президенті.

Мемлекет басшысы келешекте ?аза? тілін латын алфавитіне к?шіру отанды? м?дениетті дамыту?а орасан септігін тигізетінін атап ?тті.

— Б?л ?деріс жа?сы дайынды?пен ж?не ойластырылып ж?ргізілуі ?ажет. Осы орайда, XX ?асырда кириллица алфавиті негізінде ?аза? тіліндегі ?деби ж?не ?ылыми м?раларды? ау?ымды ?оры ?зірленгенін есте са?та?анымыз ж?н. Е? ма?ыздысы, ?аза?станды?тарды? болаша? ?рпа?ына арнал?ан халы?ты? осынау ?азынасы жо?алып кеткен жо?. Біз ?аза? тілін латын ?рпіне к?шіру ж?нінде мемлекеттік комиссия ??рамыз, — деді Н?рс?лтан Назарбаев.

?аза?стан Президенті б?л жа?арулар бізді? шетелдік серіктестерімізді? назарын аударып отыр?анына то?талып ?тті.

— Кейбіреулер б?дан ?аза?станны? геосаяси арты?шылы?ыны? ?згеру «ай?а?ын» к?ргендей бол?аны м?лде негізсіз. О?ан еш негіз жо?. Б?л туралы мынаны айта аламын. Латын ?рпіне к?шу — ?аза? тілін дамыту мен жа??ыртуда?ы ішкі ?ажеттілік. ?ара??ы б?лмеден ?ара мысы? іздеуді? ?ажеті жо?, оны? ?стіне, ол онда еш?ашан болма?ан. 20-40-шы жылдары латын ?рпі ?олданыл?анын еске салып ?тпекпін. Б?рын?ы КСРО-ны? ода?тас он бес республикалары ішінен ода?ты? тарауына дейін ?шеуінде ?лтты? тіл латын тілі болып келген. ?аза?станны? еуразиялы? интеграция?а ?атысуына келсек — б?л бізді? принципті та?дауымыз. Біз д?рыс ба?ытта ал?а жылжып келеміз деп есептеймін, экономикалы? интеграция б?кіл ?лемні? міндеті болып саналады. Бізді? дамып келе жат?ан экономикамыз жа?а нары?ты талап етеді, сонды?тан біз саяси емес, экономикалы? интеграция?а ?адам басып келеміз. Елді? саяси егемендігі м?селесі тал?ыланбайды, — деді Мемлекет басшысы.

Н?рс?лтан Назарбаев «?аза?стан-2050» Стратегиясында стратегиялы? міндетті іске асыруда зиялы ?ауымны? жа?а р?лі туралы ай?ын айтыл?анын атап ?тті.

— ??гіме м?дениет ?айраткерлері бізді? ?о?амны? интеграторлары болуында болып отыр. Бізді? ?о?ам ішкі?лтты? б?лінушілікті? т?рлі ?рекетіне, е? алдымен, конфессиялы? негіздегі жікке б?лінушілікке орны?ты иммунитет ?зірлеуі ?шін мен сіздерге айры?ша ?міт артамын. Сонды?тан ?азіргі кезде бізді? м?дениетімізді? зайырлы ?а?идаттарын ны?айту ма?ызды, себебі бізді? хал?ымызды? барлы? а?артушыларыны? шы?армашылы?ы осы?ан негізделген. Мен ?аза?станды? м?дениетті? барлы? ?айраткерлерін ?здеріні? е?бегімен ?арапайым жал?ыз а?и?атты: ?уатты ж?не ?лы ?аза?станды ны?айту?а  ша?ырамын — ол, е? алдымен, бізді? ?о?амда?ы бейбітшілік пен келісім, бізді? хал?ымызды? бірлігі, — деді Н?рс?лтан Назарбаев.

?з с?зінде Президент стипендиясыны? иегері, прозашы ?.Ыс?а?ов мемлекетті? білім беру ?дерісінде ?ш тілді ме?геруге к?мек к?рсетіп отыр?анын атап ?тті. Ол ?аза? тілін латын ?рпіне к?шіру ?аза?станды? ?о?амды одан ?рі топтастыра т?суге ы?пал ететініне то?талды.

Ал КСРО халы? артисі А.?шімов Мемлекет басшысына м?дениет пен ?нерге к??іл б?ліп отыр?аны ?шін ал?ысын айта келе, кинематография саласында алда?ы кезе?дегі басты міндетті? бірі т?сірілетін фильмдер санын арттыру болып табылатынын айтты.

Прозашы, драматург А.Аширов т?уелсіз ?аза?станда еліміздегі т?рлі этностар м?дениеті дамып отыр?анын атап ?тті. А?ын Н.Чернова Мемлекет басшысына ?аза?станда?ы барлы? ?лт ?кілдеріні? ?йлесімді т?руына жа?дай жаса?аны ?шін рахмет айтты. ?з с?зінде актриса А.Иманбаева елордада?ы «Астана Опера», ?нер университеті ?имараты т?різді тамаша нысандар елімізде м?дениетті? ?ар?ынды дамуына ы?палын тигізетінін атап ?тті.

Балет ?ншісі Г.Гатауов «Астана Опера» мемлекеттік театрыны? ??рылысы ?шін ал?ыс айтты ж?не ?зіні? е? ?здік туындысы осы театр сахнасында орындалатынына сенім білдірді. Домбырашы Н.?шіров пен ?нші Е.Ш?кіманов Мемлекет басшысына ?мытыл?ан ж?не жо?ал?ан ?лтты? туындыларды ?алпына келтіруге зор ы?пал еткен «М?дени м?ра» ба?дарламасын ?ол?а ал?аны ?шін ал?ыстарын білдірді. Музыкатанушы Ю.Аравин ?лтты? рухани дамуында зиялы ?ауымны? зор р?л ат?аратынын ж?не б?гінде ?аза?станды? м?дениетке мемлекет тарапынан ?олдау к?рсетіліп отыр?анын атап ?тті.

Стипендия ал?андар арасында К?л?ш Ахметова, С?бит Оразбаев, Асан?лі ?шімов, Анатолий Молодов, Гульвира Разиева, Жексембек Еркімбеков, Жандарбек М?лібеков, Ш?кен Ниязбеков, Шота У?лиханов, Тор?ын Тасыбекова, З?мз?г?л Ш?ріпова, Ораз ?бішев, ?мен Хайдаров ж?не та?ы бас?а отанды? м?дениетті? к?рнекті ?айраткерлері бар.

Стипендиаттар ?атарына ?аза?станны? м?дениетіне, ?нері мен ?дебиетіне елеулі ?лес ?осып ж?рген талантты жастар ?кілдері де енген.

Мемлекет басшысы с?зін ?орытындылай келе, мемлекеттік ж?не президенттік стипендияларды? берілуі м?дениет ж?не ?нер ?айраткерлеріні? ел алдында?ы е?бегіні? мойындалуы екенін атап ?тті. Сонымен ?атар, республиканы? жас таланттары да наградалар?а ие болды.

— Кез келген жанрда?ы кез келген туынды, мейлі кино немесе мультипликация, музыкалы? немесе драмалы? шы?арма болсын, бірлік, патриотты?, жасампазды? идеяларын насихаттауы ?ажет. Б?л — сіздерді? басты миссиялары?ыз. Еліміз т?уелсіздік жылдарында к?птеген жетістікке жетті, оны? б?рі барша ?аза?станды?тарды? бірлігі мен келісіміне негізделген. Бізге м?ны ?мыту?а болмайды, — деп атап ?тті Н?рс?лтан Назарбаев.

Мемлекет басшысы іс-шара со?ында зиялы ?ауым ?кілдерімен бейресми жа?дайда ??гімелесті.
Президенттік стипендия М?дениет, білім ж?не ?леуметтік ба?дарламаларды ?олдау ?орыны? шешімімен 1995 жылдан бастап беріліп келеді. М?дениет саласында?ы мемлекеттік стипендиялар жыл сайын ?аза?стан Республикасыны? ??рметті ата?тары мен наградаларына ие бол?ан шы?армашыл ж?не м?дени зиялы ?ауым ?кілдеріне, сондай-а? ?аза?стан м?дениетін ??ру?а, ?олдау?а ж?не дамыту?а елеулі ?лес ?ос?ан дарынды жастар?а мемлекеттік ?олдау к?рсету ма?сатында беріледі. Мемлекеттік стипендия Президент Жарлы?ымен 2000 жылы бекітілген.

Халы??а жаппай ?аза? тілін ?йретсек, бір ел боламыз. Оны Елбасы Н?рс?лтан Назарбаев аталып отыр?ан Алматыда?ы резиденциясында м?дениет, ?дебиет, ?нер ж?не ?ылым ?айраткерлеріне ?аза?стан Республикасы Президентіні? стипендиясы мен сыйлы?ын табыс ету кезінде айтты.