[:kz]
Қаңтар айында Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаев Қазақстанда техникалық мамандар жетіспейтінін айтқан болатын еді. Мемлекет басшысы атап өткендей, гуманитарлық ғылымдарға құштарлық дәуірі өтті. Қазіргі әлем техниканың маңыздылығы мен қажеттілігін түсінеді. 1990-ші жылдардан бастап елімізде экономистер, менеджерлер, заңгерлер қатары көбейе бастады.
Ал технологиялық инженерлердің тапшылығы өткір. Жаһандану мен цифрландыру жағдайында техникалық қызметкерлер әр мемлекетке қажет. Президент Қазақстанда техникалық мамандықтар бойынша әлемнің жетекші университеттерінің филиалдарын ашуды тапсырды. Тоқаев бұл мәселеде бизнестің шет қалмауы керектігін атап өтті. Әрбір қаржылық өнеркәсіп тобы зауыт салып, ауылдардан, қала маңындағы, ірі қалалардан мыңдаған балаларды оқытса, бұл үлкен жеңіс. Әлеуметтік қамсыздандыру деңгейі артады.
«Бұл бизнестің міндеттерінің бірі болуы керек. Бұл үшін сізде бәрі бар – капитал, тәжірибе, басқару командасы, нарыққа нақты көзқарас. Жастарды тарту», – деді Қазақстан президенті.
Тоқаев атап өткендей, жоғары оқу орындарының, колледждердің және техникумдардың түлектері, әдетте, жұмыссыз қалып отыр. Олардың дипломдары шаң басып жатыр. Оқуға жұмсалған жылдар құрдымға кетеді. Білімді жастарды уақытша жұмыс жасайды. Біреу ақша үшін заң бұзуы мүмкін. Сыбайлас жемқорлық және басқа да қылмыс түрлері осылай пайда болады.
«Үкіметке «Жастар тәжірибесі» және «Бірінші жұмыс» жобаларына қатысу ұзақтығы мен сыйақы мөлшерін ұлғайту мүмкіндігін қарастыруды тапсырамын», — деді Мемлекет басшысы.
Қазақстан президенті Үкіметтің назарын халықтың әлеуметтік осал топтарынан шыққан жастарды қолдау үшін жағдай жасау қажеттігіне аударды. Тоқаев гранттар мен тегін оқу орындарын көбейтуді маңызды деп санайды. Қасым-Жомарт Кемелұлы жастардың осы бөлігін жұмыспен қамтуға және әлеуметтік салаға тартуға шақырды.
Кейін Білім және ғылым министрі Асхат Аймағамбетов мәлім еткендей, техникалық мамандықтар бойынша гранттар саны 60 пайызға дейін өсті. «Болашақ» стипендиясына ұсынылатындардың қатарында Ресейдің экономикалық университеттері де болады. Министрдің айтуынша, бұл қазақстандық студенттердің сапалы техникалық білім алуына тамаша мүмкіндік. Инженерлік-техникалық бағыт қолжетімді болады.
«Болашақ» бағдарламасы бойынша 200 шетелдік университетке түсуге болады. Мемлекет оларға 10-15 беделді ресейлік университеттерді қосуды жоспарлап отыр, бұл іске асыру үшін жаңа мүмкіндіктер пайда болады.
Елімізде қанша жоғары оқу орны болса, соғұрлым білім беру жүйесі үшін жақсы. Шетелдік университеттерге әркім түсе алмайды. Ресейлік жоғары оқу орындары қазақстандық студенттер үшін тамаша балама болады. Асхат Аймағамбетов гранттарды бөлу ашық жүріп жатқанын баса айтты.
Айта кетерлігі, Қазақстанда жетекші шетелдік жоғары оқу орындарының филиалдарын ашу инвесторлардың мойнына түседі. Сингапур бизнесмендері Қазақстанға үлкен қызығушылық танытуда. Қазақстанда Сингапур университетінің филиалдарының бірі ашылады.
Еске салайық, наурыз айында бизнес өкілдерімен кездесуінде президент Тоқаев ірі бизнеске колледждерді қамқорлыққа алуды ұсынған болатын. Республика басшысы кәсіпкерлердің бастама көтеруі тиімді екенін атап өтті. Ғылым мен білім саласын дамытуға құйылған инвестиция болашақта өз жемісін береді. Ел жаңа кадрларды қабылдайды. Ал кадр мемлекетке ғана емес, жеке саудагерлерге де қажет.
Жазда ҚазАқпарат порталы Атырау облысында мектеп бітірушілерге республикалық бюджеттен 4 мың грант бөлінгенін хабарлады. Гранттардың басым бөлігі (3 200) техникалық мамандықтарды қамтыды. Бұл IT, техника, ақпараттық қауіпсіздік, мұнай мен газды өндіру және өңдеу. Педагогикалық мамандықтарға 800 грант бөлінді.
Облыста мектепке дейінгі тәрбие, математика, физика, химия, биология, география мұғалімдері жетіспейді. Грантқа мектеп, колледж түлектері және өткен жылдардың түлектері қатыса алады.
Облыстық білім басқармасының басшысы Айнагүл Дюсекенова атап өткендей, қабылдау шарттары өзгермейді. ҰБТ тапсыру, қажетті ұпай санын жинау маңызды. Ұлттық университеттерге 70 баллмен түсе аласыз, педагогикалық мамандықтар үшін кемінде 75 балл жинау керек. Медициналық университеттерде іріктеу қатаңырақ.
Білім басқармасының басшысы Зәуре Бәйменова колледждердің іскерлік қамқорлығы студенттердің дайындық деңгейін арттырады деп есептейді. Ірі кәсіпорындар түлектерді жұмыс орындарымен қамтамасыз етіп, біліктілігін арттыруға мүмкіндік береді.
«БК-Строй» ЖШС директоры Валерий Полешко Тоқаевтың бастамасын қолдады. Ол қазақстандық бизнестің колледждермен ынтымақтастыққа мүдделі екенін баса айтты. Бұл екі жаққа да тиімді. Білім беру ұйымдары кәсіпкерлердің болашақ қызметкерлерге қоятын талаптарын ескереді.
«Руднысоколовстрой» АҚ бас директоры Нұрлан Орынбаев Рудный құрылыс және көлік колледжімен ынтымақтастық туралы айтты. АО қызметкерлерінің 80 %-ы жоғарыда аталған оқу орнының түлектері. Кәсіпорын олардың оқу сапасына күмән келтірмейді және жұмыс тәжірибесі жоқ қыздар мен ұлдарды жұмысқа алуға дайын.
Солтүстік Қазақстан облысындағы «Тиолайн» компаниясы оңтүстік өңірлердің жастарына «Тау-кен ісі» мамандығы бойынша 80 грант бөлді. «Тиолайн» компаниясы Шоқан Уәлиханов атындағы Көкшетау университетімен үшінші жыл ынтымақтастықта. Кәсіпорын шәкіртақы мен мұғалімдерді қолдауға 8 миллион теңге бөлді. 9 миллион теңге ғылыми-зерттеу жұмыстарына кеткен. Университет түлектері Обухов тау-кен байыту комбинатында жұмыс таба алады. Студенттер ел ішінде ғана емес, шетелде де тәжірибеден өтеді. ТКБК Тоқаевтің техникалық мамандар санын арттыру жөніндегі бастамаларын толығымен қолдайды.
«Сәтті Жұлдыз» ұлттық лотерея операторы ел Президентінің үндеуіне бей-жай қараған жоқ. Ағымдағы жылдың қаңтар айында «Сәтті Жұлдыз» техникалық мамандықтар бойынша студенттерге грант бөлді. Оқуға қаржылық мүмкіндіктері жоқ студенттерге баса назар аударылды.
Оператор көп балалы отбасынан шыққан ұл-қыздарға, мүмкіндігі шектеулі жандарға, шалғай аймақтардан келген жастарға қолдау көрсетті. Ұлттық лотерея операторы «Сәтті Жұлдыз» бірнеше оқу орындарымен меморандумға қол қойды. Гранттар Қазақстанның әлеуметтік осал топтарынан шыққан дарынды, қабілетті жас жігіттер мен қыздарға беріледі.
[:]
