[:kz]
Шұбат түйе сүтін ашыту арқылы алынады. Ағарғанның бұл түрін дайындау оңай: Жаңа сауылған түйе сүтін сүзіп, 30-35 градусқа дейін суытады. Содан кейін сүт емен кеспекке құйылып, үстіне ашытқы салынады да, піспекпен 20-30 минут жаймен араластырады. Осы уақыт аралығында сүт құрамындағы күрделі заттар қарапайымданып, жаңа сауылған сүттің қышқылдығы артады.
Ашымаған түйе сүтінің құрамында казеин (сүтте болатын ақуыз немесе сүт кілегейі) болады, осы уақытта казеин іріп, тұнбаға түседі. Тұнған казеинді ұсақтау үшін шұбатты міндетті түрде араластырып тұру қажет. Сауыннан алынған сүтті шұбаты бар кеспекке құйып, жақсылап піседі. Шұбатты ашыту процесі 20-25 градуста жүргізілуі керек. Шұбаттың сапасы оның ашытқысына байланысты болады.
Әлсіз шұбат деп, бір тәулік бойы ашыған түйе сүтін айтады. Екі тәулік бойы ашыған сүтті жетіле бастаған шұбат дейді, ал күшті шұбат – бұл 3 тәуліктен артық ашыған түйе сүті. Шұбаттың ең жақсысы – осы күшті шұбат. Ашыған шұбатты 10-12 сағат салқындатып ішуге болады.
Түйе сүті ашыған кезде күрделі химиялық процесс болып, сүт құрамындағы қант көзі жойылады, есесіне сүт қышқылының, спирттің, көмір қышқылының жаңа қосылыстары түзіледі. Шұбат құрамындағы дәрумендер оның ашыған уақытына байланысты арта түседі. Шұбат – А, В1, В2, С дәрумендерiнiң көзi. Бұл заттар сиыр сүтінде бар дәрумендерден екі есе көп.
Маңғыстау облысы Тұщыбек бұлағындағы емдеу орталығы шұбатты өкпе ауруларына қарсы ем ретінде пайдаланып келеді. Бұрын қазақтар қою түйе сүтін шайға да қосып ішкен. Түйе сүтінен сүзбе, қатық, құрт, балқаймақсияқты ұлттық тағамдар да жасала береді.
baribar.kz
[:]
