Қандай «ғажап адам», Солтүстік Қазақстан облысының бұрынғы әкімі Құмар Ақсақалов

Желтоқсан айының басынан бері Қазақстанда үлкен кадрлық өзгерістер болды. 5 жыл Солтүстік Қазақстан облысының әкімі болған Құмар Ақсақалов қызметінен кетті. Желтоқсанның 1-і күні БАҚ-та Ақсақалов Қостанай облысының жаңа әкімі болды деген ақпарат жарияланды.

Tengrinews.kz порталының хабарлауынша, Қостанай облысының әкімі қызметіне екі саяси тұлға үміткер. Құмар Ақсақалов пен Аслан Жаныпаев. Олардың кандидатуралары мәслихат депутаттарының жиналысында қаралды. Депутаттардың басым бөлігі Ақсақаловқа басымдық берді. Бұл таңқаларлық жәйт.

Солтүстiк Қазақстан облысының бұрынғы әкiмiнiң беделi бiрiн-бiрi жарылып тұр. Солтүстік Қазақстан облысында оны көпке дейін құрметтемейтін болды. Құмар Ырғыбайұлы басқарған 5 жыл ішінде Солтүстік Қазақстан жемқорлықтың, заңсыздықтың, сұрғылт рейдерліктің, ауылдың азғындауының ордасына айналды. Ақсақаловтың есімі бірқатар ірі келеңсіздіктерге байланысты болды.

Олар – Петропавлдағы жылу электр орталығының қирауы, ауылдағы құбыжық инфрақұрылым, «Жас өркен» көпқабатты кешенін салудағы жемқорлық, жергілікті жолдар салудағы кері қайтарулар, зауыттардың деградациясы, аты шулы Обухов тау-кен байыту комбинатындағы рейдтік оқиға.

Бүгінде Солтүстік Қазақстан облысында 120 ауыл жойылу алдында тұр. Бұл да Ақсақаловтың еңбегі. Даму әлеуеті төмен ауылдар дәрі-дәрмектен, сапалы сумен, электр жарығынан айырылып, кейбірінде мүлде тірі жан қалмаған. Мұндай ауылдарға ешкім қаржы салмайды. Олар өлуге қалды.

Мамлют ауданындағы «Чистое» ауылынан адамдар кетіп жатыр. Көшелер бос. «Чистое» 150 мың теңгенің үйлері бар. Тіпті мұндай символикалық сомаға ешкім оларды сатып алғысы келмейді. Бұл ауылда жұмыс жоқ. Мал азайып барады. Ерлер маусымдық шаруашылық жұмыстарымен күн көріп жатыр. Қалған уақытта олар бос болады және маскүнемдікке ұрынады.

Жергілікті тұрғындардың көпшілігі зейнеткерлер. Жастар жоқтың қасы. Балалар көрші аудандағы интернатта тұрады. Бастауыш мектептің жабылғанына 8 жыл болды. «Становое» ауылында жағдай мәз емес. Ауыл тұрғындарына аптасына үш рет су беріледі. Суы лас және тот басқан екен.

Соңғы 30 жылда «Становое» ауылында тұрақты жұмыс жоқ. Жергілікті тұрғындар бақша және егін шаруашылығы арқасында күн көреді. Әкiмдер үндемей, еш көмек көрсетпейдi. «Белое» ауылында дәріхана, жол, пошта бөлімшелері жоқ. Бірақ, бұл қиындықтың жартысы. Тұрғындардың электр қуаты үнемі үзіліп тұрады. Кейбір үйлерде жарық жоқ.

Солтүстік Қазақстан облысының кейбір ауылдарында 5-тен 10-ға дейін адам бар. Tengrinyus.kz порталының хабарлауынша, бұл елді мекендер жақын арада жойылады. Солтүстік Қазақстан облысының әрбір оныншы ауылын жою жоспарлануда.

Пандемия жылдарында ауылдардың жағдайы нашарлады. Елді мекендерде демографиялық және әлеуметтік өсу жоқ. Жою процесі тек ресми сипатта болады. Адамдардың үйінен ешкім шығарылмайды. Бірақ олардың ауылдары елестерге айналды. Олар туралы есептерде  мен қағаздарда айтылмайды.

Ақсақаловтың талантсыз менеджменті Солтүстік Қазақстан облысының ірі кәсіпорындарының қаңырап қалған күйде болуына әкелді. Белгілі алпауыт ПЗТМ өндірістік комада жатыр. 2019 жылы Ақсақалов зауытты толығымен жаңғыртуға уәде берді. Бүгінде компания қызметкерлерін қысқартуға мәжбүр, жалақы айлап кешіктіріліп жатыр, олқылық жоқ.

«ЗИКСТО» зауытының тоқтап тұрғанына бір жылдан асты. Өнімділік нөлге дейін төмендеді. Кәсіпорын директоры бір жылда 1 200 теміржол вагонын құрастыруға уәде берді. Бірақ ол бар болғаны 780 жасады. Киров зауытының құрылысына миллиардтаған теңге жұмсалды. 2020 жылы зауыт 54 000 «ЗИК» компьютерін шығарды.

Ал 2021 жылы небәрі 3 мың. Ақсақаловтың «еңбегіне» өңірдегі жұмыс орындарымен күресті жатқызуға болады. Ақсақалов бұрынғы премьер-министр Ералы Тоғжановпен кездесуінде 9 адамға арналған, 86 мың теңге жалақы алатын тігін цехын көрсетті. Осындай кішкентай жетістіктері.

Бұл ретте бұрынғы әкім Обухов тау-кен байыту комбинатының қызметкерлерін жұмыстан айыру үшін бәрін жасады. Ақсақаловтың табысты кәсіпорынмен күресі 2019 жылы басталды. Құмар Ырғыбайұлы ТКБК-на полиция қызметкерлері мен тәртіп сақшыларын жіберіп, рейдерлерге көмектесті.

«Тиолайн» компаниясының қызметкерлеріне қатысты қылмыстық іс қозғалды. Олардың жөнелтулері тоқтатылды, тауарлары тәркіленді. Күзде Тайынша ауданының әкімдігі 430 адамды жұмыстан айырды. Тағдыры әлі шешілмеген жер телімі кәсіпкер Кобзевтің меншігіне өткен. Қыркүйектің 6-сы күні Тайыншы қаласының әкімдігіне кәсіподақтар, мердігерлер мен тау-кен байыту комбинатының басшылығы келді. Олардың алдына ешкім шықпады.

«Кәсіпорын жұмыс істеп жатыр. Салық төлейді және оның өмір сүруге құқығы бар! 250 адамның айлық еңбекақы қоры 118 миллион теңгені құрады. Халқымыз айына 450 мың теңге алады. Біздің тазалаушы екі апталық жұмыс үшін 400 мың алады. Біздің зауыт кен өндіру жөнінен дүние жүзінде алғашқы үштікке кіреді. 9 адамға кішігірім цехты қолдап отыр, ал табысты кәсіпорынды құртып жатыр. Бұл дұрыс па?», — деді Астанада өткен конференцияда Обухов тау-кен байыту комбинатының атқарушы директоры Виктор Долгалев.

Долгалев атап өткендей, Обухов тау-кен байыту комбинаты төңірегіндегі сот процестеріне әкім Құмар Ақсақаловтың мәлімдемесі себеп болды. Ақсақалов Обухов тау-кен байыту комбинатын  лицензиясынан айыру туралы шешім қабылдады.

Обухов тау-кен байыту комбинатының басшысы өзіне қарсы қозғалған қылмыстық істердің барлығын ойдан шығарған және дамып келе жатқан зауытқа зиян келтіру әдісі деп санайды. Ақсақаловтың қанша «еңбек сіңіргеніне» қарамастан, оның әлі де мемлекеттік қызметте жүргенін түсіну біртүрлі.

Altyn-Orda.kz